Emissievrij openbaar busvervoer: De Lijn maakt het waar, samen met Equans
Tegen 2035 wil de Vlaamse regering volledig emissievrij openbaar vervoer. De Lijn tekent in dat verband een ambitieus plan uit, waarvoor de vervoersmaatschappij duizenden elektrische bussen koopt, maar ook elke stelplaats met de nodige laadinfrastructuur uitrust. Daarbij rekent De Lijn op dé partner voor haar energietransitie: Equans.
Tegen 2035 wil De Lijn elk jaar 200 miljoen emissievrije kilometers afleggen. Goed voor een besparing van 37 miljoen liter diesel per jaar, en liefst 172.000 ton minder CO2-uitstoot, vergeleken met 2021. Om dat waar te maken, koopt de vervoersmaatschappij niet alleen 3.430 nieuwe elektrische bussen aan, maar laat ze in totaal ook 138 stelplaatsen ombouwen, zodat de bussen daar kunnen opladen.
Om stelplaatsen om te bouwen, rekende De Lijn intussen al meer dan eens op Equans. Eerst voor proefprojecten in Leuven, Antwerpen en Gent, nadien ook voor onder meer Sint-Niklaas en Brugge.
Een waar huzarenstuk in Sint-Niklaas
De vernieuwde stelplaatsen in Sint-Niklaas en Brugge mag je gerust als de blauwdruk voor alle andere nog om te bouwen stelplaatsen beschouwen. “In Sint-Niklaas heeft de PPP-partner (Publiek Private Samenwerking) van de stelplaats (Hermes Infrastructure) ons al snel bij het proces betrokken. Zo konden we de technische oplossing vanaf het begin met alle stakeholders uitwerken. We bouwden de helft van de stelplaats om, voor 32 elektrische bussen”, vertelt Koenraad De Meyer, Project Manager bij Equans.
Claudia De Coster, Project Site Coordinator bij Equans, gidst ons rond in het nieuwe gebouw, een realisatie van Denys/Democo. “We plaatsten een middenspanningsinstallatie die de binnenkomende stroom van Fluvius omzet in 400 V-spanning, samen met twee transformatoren van telkens 2 MVA. Later kunnen er nog twee transformatoren van 2 MVA bij, voor de andere helft van de stelplaats.”
Toen het project startte, midden 2022, liepen de levertermijnen soms nog lang uit. “Op een bepaald moment moest je meer dan een jaar wachten op de levering van een transformator. Dus hebben we, in overleg met de klant, de transformatoren sneller besteld, terwijl we de rest van de oplossing nog uitwerkten.”
Efficiënte bekabeling
Van de transformatoren loopt een busbar naar het ALSB-hoofdverdeelbord, compleet uitgewerkt en geïnstalleerd door het team van Patrick Vermeulen, de tweede betrokken projectleider van Equans. In een andere ruimte van het gebouw staat dan weer de laagspanningsinstallatie, van waaruit vier busbars naar de vier verdeelborden buiten vertrekken.
“Zulke busbars besparen heel wat kabelwerk. In dit geval vervangt elke busbar liefst vierentwintig kabels. Met dit hoofdverdeelbord voeden en beveiligen we vier verdeelborden buiten, en zo dus 32 laadpalen voor de bussen”, legt Patrick uit. “Al die borden bouwden, bekabelden en testten we eerst in het atelier, waarna we ze ter plaatse installeerden.”
Allerlei beveiligingen voor continuïteit
“Bijzonder is ook dat De Lijn de werking van de verdeelborden vanop afstand kan monitoren”, gaat Patrick Vermeulen verder. “Zo is de vervoersmaatschappij zeker dat de bussen opladen. Als een chauffeur de bus verlaat en die nadien niet opgeladen zou blijken, dan zou dat ronduit een ramp zijn.”
Continue monitoring garandeert echter nog geen continue werking. Daarvoor heeft Equans allerlei andere beveiligingen ingebouwd, binnen en buiten. “Binnen voorzagen we een UPS om de hulpvoedingen te verzekeren. Op elk (hoofd)verdeelbord zit een aansluiting voor een noodgenerator.”
Ook buiten compleet nieuwe installatie
Buiten komen de vier busbars toe bij de vier verdeelborden. “Ook die zijn extra bestand tegen de weersomstandigheden”, vervolgt Patrick Vermeulen. “Niet alleen dankzij de behuizing uit roestvrijstaal, maar ook door de verwarmingselementen en koeling met geventileerde lucht. Zo blijft het verdeelbord optimaal werken, van -5 tot 35° C. Het voldoet ook aan de IP55-norm, en is dus bestand tegen regen en stof. Per verdeelbord vertrekken acht sets kabels (AC) naar acht omvormers, van waaruit een DC-kabel loopt naar het laadpunt in het portiek boven elke busstaanplaats. Aan dat laadpunt hangt een laadkabel die je eenvoudig in de bus steekt.”
Op de stelplaats in Brugge is de MIDI-bussen-installatie gelijkaardig aan die in Sint-Niklaas, maar staan de laadpunten op de grond, met ondergrondse bekabeling. Dat is meteen de andere manier waarop Equans en De Lijn stelplaatsen kunnen ombouwen. “Verder moesten we in Brugge voor deze fase enkel de bestaande laagspanningsinstallatie aanpassen. We hadden nog geen bijkomende middenspanningsinstallatie nodig, omdat er nog genoeg vermogen beschikbaar was.”
Extra middenspanning voorzien betekent dat je heel wat extra vermogen moet aanvragen bij Fluvius. “Vermogen dat zeker niet altijd meteen beschikbaar is. In Sint-Niklaas zitten we voor 32 bussen al aan 4 MVA. Dus dan kan je begrijpen dat je voor pakweg de stelplaats in Hasselt, waar honderd bussen zullen opladen, enorme vermogens nodig hebt.”
What’s next?
Voor Sint-Niklaas en Brugge komen de volgende fases er aan, er lopen eveneens enkele openbare aanbestedingen voor het uitrusten van verschillende stelplaatsen “Zo bouwen we momenteel ook de stelplaatsen Winterslag (Genk) en Destelbergen om. Voor drie andere stelplaatsen hebben we ons alvast kandidaat gesteld.”
Met de aanpassing van alle stelplaatsen heeft De Lijn nog een lang traject voor de boeg, maar de stelplaats in Sint-Niklaas is alvast deels klaar voor de emissievrije toekomst.
